Даночна резидентност – FB#4
July 23, 2025
Даночната резидентност е клучен концепт за секој што остварува приходи во Македонија или во странство. Без разлика дали сте фриленсер, работите за странска компанија или сте граѓанин со имот надвор од земјата, разбирањето на даночната резидентност е важно за исполнување на даночните обврски. Денес објаснуваме што значи да се биде даночен резидент во Македонија, како да се добие овој статус и кои се чекорите за усогласување со законите на Управата за јавни приходи (УЈП).
Даночна резидентност
Даночната резидентност го одредува каде и како се оданочуваат вашите приходи. Според македонското законодавство, даночен резидент е лице кое:
-
Има постојано место на живеење или престојува во Македонија повеќе од 183 дена во текот на една календарска година.
-
Има центар на економски интереси во Македонија, како бизнис, имот или семејство.
-
Е државјанин на Македонија кој работи во странство, но ги задржува економските врски со земјата.
Даночните резиденти се обврзани да плаќаат данок на личен доход за сите приходи остварени во земјата и во странство, додека нерезидентите плаќаат данок само за приходите остварени во Македонија.
Разлика меѓу даночен резидент и државјанин
Даночната резидентност и државјанството често се мешаат, но се различни концепти. Државјанството се однесува на правната врска меѓу личноста и државата, односно поседувањето пасош на Република Северна Македонија. Даночната резидентност, пак, се одредува врз основа на местото на живеење или економските интереси, без разлика на државјанството. На пример, странец кој живее во Македонија повеќе од 183 дена може да биде даночен резидент, додека македонски државјанин кој живее трајно во странство може да биде даночен нерезидент. Оваа разлика е важна за правилно пријавување на приходите и избегнување казни од УЈП.
Зошто е важна даночната резидентност?
- Избегнување на двојно оданочување: Македонија има договори за избегнување на двојно оданочување со повеќе земји, што значи дека ако сте даночен резидент, може да избегнете плаќање данок два пати за истиот приход.
- Усогласување со УЈП: Неправилно пријавување на даночниот статус може да доведе до казни од Управата за јавни приходи.
- Пристап до даночни олеснувања: Како резидент, можете да користите одредени даночни олеснувања, како одбивања за трошоци поврзани со работа.
Како да добиете даночна резидентност во Македонија?
За да станете даночен резидент во Македонија, следете ги овие чекори:
1. Утврдете го вашиот статус
Проверете дали исполнувате еден од следните критериуми:
-
Престојувате во Македонија повеќе од 183 дена во годината (не мора да бидат последователни).
-
Имате постојан дом (сопствен или изнајмен) во Македонија.
-
Вашите економски интереси (работа, бизнис, инвестиции) се во Македонија.
2. Поднесете барање до УЈП
За официјален статус на даночен резидент, треба да поднесете барање до Управата за јавни приходи:
-
Потребни документи:
-
Лична карта или пасош.
-
Барање – Б-ПДР.
-
Доказ за економски интереси, како договор за работа, банкарски изводи или фактури.
-
Изјава за дозвола за користење лични податоци
-
-
Каде да се поднесе? Документите се поднесуваат во најблиската канцеларија на УЈП.
3. Добијте потврда за даночен резидент
По разгледувањето на вашето барање, УЈП издава потврда за резидентност на даночен обврзник, која може да ви биде потребна за:
-
Договори со странски компании.
-
Избегнување на двојно оданочување во земји со кои Македонија има склучено договори.
-
Поднесување даночни пријави за приходи од странство.
4. Пријавете ги приходите
Како даночен резидент, мора да ги пријавите сите приходи (домашни и странски) во УЈП. Данокот на личен доход во Македонија е 10% за резиденти, а за нерезиденти се применува само за приходи од македонски извори.
Совети за фриленсери и граѓани со приходи од странство
-
Користете договори за избегнување на двојно оданочување: Македонија има склучено договори со над 40 земји, вклучително Франција, Германија и Обединетото Кралство. ВНИМАВАЈТЕ: Македонија нема потпишано вакви договори со САД и Канада. Проверете ги договорите на веб-страницата на УЈП за да избегнете плаќање данок двапати.
-
Ангажирајте сметководител: Сметководствените услуги, како нашите, можат да ви помогнат да го разберете процесот и да избегнете грешки.
-
Чувајте евиденција: Водете детална евиденција за сите приходи, особено ако работите преку платформи како Upwork, Freelancer или Payoneer.
-
Користете дигитални алатки: Апликации како Wave или QuickBooks можат да го олеснат следењето на приходите и даноците.
Чести предизвици и како да ги решите
-
Недостаток на документација: Ако немате доказ за престој, обратете се до локалните власти за потврда за адреса.
-
Комплексност на договорите за двојно оданочување: Консултирајте се со даночен советник за да разберете како договорот со конкретната земја влијае на вашите обврски.
-
Закаснети пријави: Ако сте ги исполниле условите за резидентност, а не сте пријавиле данок, УЈП може да наметне казни. Поднесете ги документите што е можно побрзо за да избегнете санкции.
Зошто да станете даночен резидент во Македонија?
Македонија нуди конкурентна даночна стапка од 10% и едноставен процес за пријавување приходи, што ја прави атрактивна за фриленсери и професионалци кои работат од дома. Со добивање на статус на даночен резидент, можете да ги искористите предностите на договорите за избегнување на двојно оданочување и да ја оптимизирате вашата даночна позиција.
Даночната резидентност во Македонија е лесно остварлива ако ги следите правилните чекори. Со поднесување на барање до УЈП, чување евиденција и користење на договорите за избегнување на двојно оданочување, можете да ги исполните вашите даночни обврски без стрес.
