Дали си токсичен лидер? 5 знаци за промена на перцепцијата – FB#16
August 24, 2025
Во современиот бизнис свет, честопати се фокусираме на бројки, резултати и продуктивност. Но, една клучна компонента за успехот често се занемарува: човечкиот фактор. Успешните компании не се градат само со добри производи или услуги, туку и со силни, мотивирани и посветени тимови. А тие тимови се производ на добро лидерство.
Меѓутоа, понекогаш, најголемата пречка за еден тим не е надворешната конкуренција, туку неговиот сопствен лидер. Токсичното лидерство може да го уништи моралот, да ја зголеми флуктуацијата на вработени и на крајот да ги саботира бизнис целите. Затоа, искрено одговори си на прашањето: Дали сум јас токсичен лидер?
Ова е прашање што бара храброст. Токсичноста често се маскира како „строгост“, „посветеност“ или „високи стандарди“. Но, разликата е огромна.
Еве 5 клучни знаци што укажуваат дека е време да ја преиспиташ својата перцепција и да направиш промени.
1. Микроменаџирањето е во твојата природа
Дали постојано им дишеш во врат на твоите вработени? Дали чувствуваш потреба да го одобриш секој мал чекор или одлука?
Микроменаџирањето не е знак на прецизност, туку на недоверба. Тоа ги задушува иницијативата и креативноста, и испраќа порака дека не веруваш во способностите на твојот тим. Резултатот е демотивиран тим кој се плаши да донесе каква било одлука без твое одобрение, што на крајот те оптоварува и тебе. Наместо да ги помагаш, всушност ги спречуваш да се развиваат и да преземаат одговорност.
Според студија на Gallup, само 30% од вработените се ангажирани (engaged) во работата, а една од најголемите причини е лошото лидерство. Ова укажува на фактот дека недостатокот на доверба и автономија директно влијае на мотивацијата и посветеноста на тимот. Извор: Gallup’s State of the Global Workplace report.
2. Ти си секогаш во право, а тимот е секогаш „проблемот“
Во токсична средина, вината секогаш се префрла. Ако некој проект не успее, вината никогаш не е на лидерот, туку на „неспособноста“ на тимот, „лошата комуникација“ на другиот оддел или надворешните околности.
Вистински лидер ја презема одговорноста за неуспесите и го слави успехот на тимот како колективно достигнување. Ако постојано ја префрлаш вината, ти создаваш култура на страв, каде што вработените се плашат да експериментираат или да пријават грешки. Ова ги спречува да учат од сопствените искуства, што е клучно за развојот. Accountability (преземање одговорност) е еден од најважните столбови на доброто лидерство.
3. Недостаток на емпатија и препознавање на трудот
Дали го слушаш тимот? Дали ги разбираш нивните потреби, предизвици и лични животи? Дали ги препознаваш нивните успеси, дури и малите?
Токсичните лидери често се фокусирани само на резултати и бројки. Тие го гледаат тимот како алатка за постигнување цели, а не како група на поединци со свои амбиции и емоции. Отсуството на емпатија и признание (recognition) е еден од најбрзите начини да се уништи мотивацијата на тимот. Луѓето сакаат да се чувствуваат вреднувани, не само да бидат третирани како ресурс.
Според истражување на McKinsey, вработените кои се чувствуваат вреднувани на работното место имаат 12 пати поголема веројатност да бидат ангажирани и да останат во компанијата. Ова докажува дека емоционалната интелигенција и препознавањето на трудот се директно поврзани со задржувањето на талентите и продуктивноста на компанијата. Извор: McKinsey Global Institute Report.
4. Нееднаков третман и омилени вработени
Ако покажуваш фаворизирање кон одредени членови на тимот, тоа создава поделби и огорченост. Кога луѓето сметаат дека наградите и можностите се распределуваат неправедно, моралот паѓа, а тимската работа се распаѓа.
Нееднаквиот третман, без разлика дали се работи за плата, унапредување или едноставно признание, создава тензии и го уништува меѓусебното почитување во тимот. Ова е особено опасно во мали тимови каде што секој го забележува третманот на другите. Fairness (праведност) е основно човеково барање.
5. Постојана негативност и песимизам
Дали често се жалиш на процесите, клиентите или другите колеги? Дали шириш негативност и песимизам за иднината на компанијата?
Токсичниот лидер можеби верува дека е реален или објективен, но во реалноста, тој ја уништува довербата и позитивната атмосфера. Еден лидер треба да биде извор на инспирација и оптимизам, дури и во тешки времиња. Постојаната негативност е заразна и може да се прошири низ целиот тим, што резултира со ниска продуктивност и висока флуктуација. Вработените сакаат да веруваат во целта на компанијата, а тоа започнува со вербата на лидерот.
Студија на Society for Human Resource Management (SHRM) покажа дека 58% од вработените кои ја напуштиле својата работа, го сториле тоа поради лошо управување. Оваа застрашувачка бројка ја нагласува важноста на лидерството и неговото директно влијание врз задржувањето на вработените. Извор: SHRM Employee Job Satisfaction and Engagement Report.
Претворете го проблемот во можност
Признавањето на сопствената токсичност не е знак на слабост, туку на сила. Тоа е првиот чекор кон тоа да станете подобар лидер и да изградите тим што вистински ве цени.
Токсичното лидерство е лесно да се препознае однадвор, но тешко е да се види во себе. Ако овие знаци ви звучат познато, не очајувајте. Промената е можна. Побарајте искрен фидбек од вашиот тим, инвестирајте во обука за лидерство и посветете се на градење позитивна и поддржувачка работна култура.
Вашите вработени не се само бројки. Тие се клучниот ресурс на вашата компанија. Третирајте ги како такви и ќе видите како промените се одразуваат на вашиот успех.
