Фриленсери и даноци – FB#1
July 23, 2025
Freelance работата во Македонија станува сè попопуларна, особено меѓу младите професионалци кои работат од дома за домашни или странски клиенти. Но, со слободата на freelance работата доаѓаат и даночни обврски. Ќ се потрудиме да ви помогне да разберете што треба да пријавувате и плаќате како freelancer во Македонија, како да ги исполните законските обврски и како да го оптимизирате вашиот бизнис.
Што е фриленсер според македонското законодавство?
Фриленсерите во Македонија не се опфатени со Законот за работни односи, што значи дека тие не се сметаат за вработени, освен ако не склучат договор за вработување со клиент. Наместо тоа, тие обично се третираат како физички лица кои остваруваат приход од самостојна дејност или други извори, како што се авторски права или услуги извршени преку платформи како Upwork или Freelancer.
Кои даноци ги плаќаат фриленсерите?
Фриленсерите во Македонија се обврзани да плаќаат данок на личен доход (ДЛД), а во одредени случаи и данок на додадена вредност (ДДВ). Еве детален преглед:
1. Данок на личен доход (ДЛД)
Што е ДЛД? Ова е данок од 10% на приходите остварени од freelance работа, без разлика дали приходот е од домашни или странски клиенти.
Кога се плаќа? ДЛД се пријавува и плаќа во рок од 10 дена по истекот на месецот во кој сте примиле приход. На пример, ако сте добиле уплата во јануари, данокот треба да се пријави и плати до 10 февруари.
Како се пријавува? Пријавувањето се врши преку Управата за јавни приходи (УЈП) со поднесување на аконтативна даночна пресметка преку системот е-УЈП
2. Данок на додадена вредност (ДДВ)
Кога се применува? Ако вашиот годишен промет надмине 2.000.000 денари (околу 32.500 евра), задолжително треба да се регистрирате како ДДВ обврзник.
Како функционира? ДДВ-то изнесува 18% и се плаќа месечно (ако прометот е над 25.000.000 денари годишно) или на тримесечна основа (за помал промет). По регистрацијата, можеби ќе треба да ги зголемите цените на вашите услуги за да го покриете ДДВ-то.
Доброволна регистрација: Дури и ако не го надминете прагот од 2.000.000 денари, од 01.01 до 15.01 секоја година можете доброволно да се регистрирате за ДДВ за да искористите даночни ослободувања, иако тие се ограничени во Македонија.
3. Други давачки
Фриленсерите можат доброволно да плаќаат придонеси за пензиско и здравствено осигурување. Ова е особено важно ако сакате да стекнете работен стаж или да имате здравствено покритие. За да го направите ова, можете:
Да се регистрирате како трговец-поединец или да основате ДООЕЛ (друштво со ограничена одговорност).
Самостојно да уплаќате придонеси преку државни или приватни фондови.
Како да ги пријавите приходите?
За да бидете во согласност со законот, следете ги овие чекори:
Регистрирајте се во УЈП: Ако работите како физичко лице, треба да се регистрирате во УЈП за да поднесувате даночни пријави.
Водете евиденција: Чувајте детална евиденција за сите приходи, вклучително и фактури, договори и банкарски трансакции.
Поднесете даночна пријава: Користете го системот е-УЈП за поднесување на аконтативните пресметки. Ако сте ДДВ обврзник, поднесувајте и ДДВ пријави според распоредот преку системот е-Даноци.
Консултирајте се со сметководител: За да избегнете грешки, ангажирајте сметководствена услуга. Консултанти како FinanceBuddy.mk, нудат бесплатни консултации за фриленсери.
Како да ги намалите даночните трошоци?
Користете даночни ослободувања: Иако во Македонија тие се ограничени, проверете дали вашите трошоци (на пример, за опрема или интернет) можат да се одбијат од даночната основа.
Посебна сметка за данок: Отворете посебна банкарска сметка за да ги чувате средствата за данок и придонеси. Ако плаќате данок за фирмата, чувајте ги парите за данок на сметката на фирмата. Ова ќе ви помогне да избегнете финансиски проблеми кога дојде време за плаќање.
Користете платежни платформи со ниски провизии: Поради недостапноста на PayPal во Македонија, фриленсерите често користат Payoneer, Stripe или Wise, но внимавајте на високите провизии за трансакции.
Зошто е важно да бидете во согласност со законот?
Непријавувањето на приходите може да доведе до казни од УЈП. Според извештаите, УЈП активно ги следи приходите од фриленс платформи, па затоа е клучно да бидете транспарентни. Плаќањето данок не само што ве штити од правни проблеми, туку ви овозможува и пристап до социјални бенефиции, како пензиско осигурување.
Фриленсерството во Македонија нуди голема флексибилност, но бара и одговорност кон даночните обврски. Со правилно пријавување на приходите и плаќање на ДЛД и ДДВ, можете да го развиете вашиот бизнис без страв од казни. Ако сте нов фриленсер, побарајте помош од сметководител или консултант за да ги разберете вашите обврски.
