TikTok финансиски гуруа – дали се за верување? – FB#13
August 13, 2025
TikTok привлекува над 1.6 милијарди активни корисници во 2024 година. Од танцови видеа до животни хакови, платформата е магнет за млади луѓе, особено Gen Z, кои бараат брзи и лесно сварливи совети за сè – вклучително и за personal finance. Финансискиот дел од TikTok, попознат како #FinTok, стана популарен извор за совети за budgeting, investing и saving money. Но, дали овие вирални совети од самопрогласените финансиски гуруа се доволно сигурни за да им верувате со вашите пари? Ајде да ги анализираме добрите и лошите страни на #FinTok, ќе споделиме релевантни статистики и ќе ви помогнеме да одлучите дали вреди да ги следите овие совети.
Зошто TikTok е толку популарен за финансиски совети?
TikTok е платформа каде кратките видеа од 15 до 60 секунди го држат вниманието на корисниците. Во 2024 година, корисниците поминуваат во просек 34 часа месечно на апликацијата, со корисници во Велика Британија кои достигнуваат дури 49.29 часа. Оваа достапност и привлечност го прават TikTok идеален за млади луѓе кои сакаат да научат за „управување со пари“ без да читаат долги текстови или да посетуваат финансиски советници.
#FinTok, или финансискиот hashtag на TikTok, нуди совети за сè – од буџетирање до инвестирање и side hustle идеи. Според истражување на Intuit Credit Karma од есента 2024, 77% од Gen Z и 61% од Millennials активно бараат финансиски совети online или преку социјални медиуми, при што 49% од Gen Z ја преферираат TikTok пред другите платформи. Зошто? Едноставно е: видеата се кратки, забавни и често користат хумор или лични приказни за да ги направат сложените финансиски концепти разбирливи.
Предности на #FinTok
Достапност (Accessibility)
TikTok ги разбива бариерите за финансиска едукација. За разлика од традиционалните финансиски советници, кои може да наплатат стотици евра за консултација, #FinTok е бесплатен и достапен за секого со паметен телефон. Видеата за saving money или credit score hacks се објаснети на начин што е лесен за следење, дури и за почетници.Инспирација за финансиска свест
Според истражување на Talker Research за Chime, 68% од корисниците на #FinTok велат дека гледањето финансиски видеа им го подобрило финансиското здравје, а 65% се чувствуваат посигурни во своите финансии. Gen Z во просек собира 49 финансиски совети годишно од TikTok, додека millennials 44, а baby-boomers 32. Ова покажува дека #FinTok поттикнува интерес за финансиска писменост кај сите генерации.Разновидност на теми
TikTok нуди содржина за широк спектар на финансиски теми – од „passive income“ до крпито инвестирање и „debt repayment“. Алгоритмот на платформата ве изложува на нови идеи, како no-spend challenge или 100 envelope method, што може да ве инспирира да пробате нови начини за управување со парите.Заедница и споделено учење
#FinTok создава чувство на заедница. Во коментарите, корисниците споделуваат искуства, поставуваат прашања и си даваат поддршка. Ова го прави финансиското учење помалку застрашувачко и повеќе интерактивно.
Има ризици, и тоа...
И покрај предностите, #FinTok не е без недостатоци. Еве неколку причини зошто треба да бидете внимателни:
Дезинформации (Misinformation)
Не сите „финфлуенсери“ се квалификувани. Според истражување на Personal Capital, само 41% од корисниците на #FinTok ги проверуваат финансиските совети што ги добиваат од апликацијата. Ова е загрижувачко, бидејќи 37% од Gen Z и 25% од millennials пријавиле дека имале проблеми по следењето на online финансиски совети, вклучително и измами.Трендови без контекст
TikTok напредува на трендови, а финансиските совети не се исклучок. Видеа за meme stocks или crypto инвестирање често добиваат милиони прегледи, но според Social Capital Markets, 91% од видеата за акции на TikTok немаат предупредувања за ризик, а 70% промовираат конкретни акции без соодветен контекст. Ова може да ве наведе на ризични инвестиции без целосно разбирање на последиците.Недостаток на персонализација
Финансиските совети на TikTok често се општи и не земаат предвид индивидуални околности. На пример, совет за debt repayment може да биде одличен за некој со мали задолжувања, но несоодветен за некој со хипотека и семејни трошоци.Влијание на алгоритмот
Алгоритмот на TikTok го персонализира вашиот „For You“ feed врз основа на вашите интереси, што може да создаде ехо комора. Ако постојано гледате видеа за get-rich-quick schemes, платформата ќе ви покажува повеќе такви содржини, што може да ве одведе во погрешна насока.
Како да ги проверите TikTok финансиските гуруа?
За да бидете сигурни дека советите што ги следите се веродостојни, следете ги овие чекори:
Барајте транспарентност
Внимавајте на креатори кои не откриваат дали се платени за промоција на производи. Според CFA Institute, само 20% од финансиските препораки на социјалните медиуми вклучуваат некакво откритие за спонзорство.Проверувајте ги фактите
Пред да дејствувате, истражете ги советите и „советниците“ на доверливи извори како финансиски веб-сајтови или консултирајте се со професионален советник. На пример, ако некој промовира stock picks, проверете ги податоците за историските перформанси на акцијата.Избегнувајте ветувања за брзо збогатување
Бидете скептични кон совети што гарантираат брз профит или звучат премногу добро за да бидат вистинити. Личните финансии бараат трпеливост и стратегија, а не магични решенија.
Дали да им верувате на TikTok финансиските гуруа?
#FinTok може да биде одличен начин да се запознаете со основите на личните финансии, да најдете инспирација за budgeting или да научите за нови финансиски стратегии. Сепак, платформата не е замена за професионален финансиски совет. Кратките видеа можат да го поедностават сложеното, но често ја пропуштаат длабочината и контекстот потребни за донесување информирани одлуки.
Нашата препорака? Користете го #FinTok како почетна точка за финансиска писменост, но секогаш проверувајте ги информациите со доверливи извори и приспособете ги советите на вашата уникатна финансиска ситуација. Ако не сте сигурни, консултирајте се со докажан и проверен финансиски советник.
